Co mogę zrobić pod telnetem.
  1. Jak zrobić telnet na serwer? (Jak się zalogować)
  2. Jak się wylogować?
  3. Jak mogę zmienić swoje hasło?
  4. Jak mogę zarządzać własnymi plikami na serwerze?
  5. Jak zainstalować na serwerze prywatną stronę WWW?
  6. Co to są atrybuty plików?
  7. Jak przerwać działanie uruchomionego programu?

1. Jak zrobić telnet na serwer? (Jak się zalogować)

Najprościej można tego dokonać uruchamiając program telnet. Przyciskamy na pulpicie przycisk Start i wybieramy Uruchom a następnie wpisujemy telnet frodo

[uruchom.png]

Po naciśnięciu klawisza enter pojawi się okno programu telnet w którym zostaniemy poproszeni o podanie nazwy użytkownika czyli o zalogowanie się (ang. login). Wpisujemy nazwę swojego konta na serwerze. W moim przypadku jest to grzes. Teraz zostaniemy poproszeni o podanie hasła (ang. password). Wpisujemy teraz swoje hasło i po chwili dostajemy tzw. prompta czyli znak zachęty.
[telnet.png]


Istnieje również możliwość "zalogowania się" na serwer przy pomocy innych programów. Sam osobiście używam programu telneat, który pozwala na szyfrowanie przesyłanych danych i obsługuje standard ANSI. Po uruchomieniu tego programu aby się połączyć należy nacisnąć kombinację klawiszy ALT-A. Program wyświetli wtedy w oknie napis Connect to: i możemy napisać frodo. Jeśli program jest nieskonfigurowany to musimy, podobnie jak przy telnecie, wpisać swój login i password. Jeśli wpisaliśmy te dane do pliku telneat.cfg to program automatycznie się zaloguje i dostaniemy prompta.
[telneat.png]

2. Jak się wylogować?

Wystarczy wpisać w oknie programu telnet lub telneat komendę

exit

3. Jak mogę zmienić swoje hasło?

Wpisz komendę:

passwd

i naciśnij klawisz enter. Zobaczysz komunikat (current) UNIX password: i tutaj wpisz aktualne hasło.
Po naciśnięciu enter zobaczysz kolejne pytanie: New UNIX password: i tutaj wpisz swoje nowe hasło. Pamiętaj także o zaleceniach dotyczących haseł. Op tej operacji dostaniesz komunikat: Retype new UNIX password: i powinieneś ponownie wprowadzić nowe hasło (system sprawdzi, czy nie pomyliłeś się przy wpisywaniu o jakąś literę).
Jeśli w trakcie wpisywania otrzymasz komunikat: BAD PASSWORD: it is too short to znaczy, że hasło jest za krótkie. Powinieneś wybrać inne. Jeśli wszystko przebiegnie poprawnie to otrzymasz komunikat:
passwd: all authentication tokens updated successfully
czyli że hasło zostało zaktualizowane.

4. Jak mogę zarządzać własnymi plikami na serwerze?

Uruchom program Midnight Commander wpisując komendę:

mc

Jeśli wiesz jak się posługiwać starym programem Norton Commander to nie powinieneś mieć problemów z tym programem. Odradzam jego używanie pod telnetem dołączonym do Windows. Szkoda nerwów. Za to program działa pięknie pod telneatem
[mc.png]

5. Jak zainstalować na serwerze prywatną stronę WWW?

Każdy użytkownik posiadający konto na serwerze w swoim katalogu domowym posiada katalog public_html. Aby umieścić na serwerze własną stronę WWW należy wrzucić do tego katalogu pliki swojej strony pamiętając o kilku istotnych wymaganiach:
1. Wszystkie pliki powinny mieć w nazwach tylko małe litery oraz nie powinny mieć w nazwach znaków specjalnych czyli:
spacja ? = " / ' < > ! , ~ ` | \ { } [ ] ( )
2. Nie wolno w nazwach plików używać znaków polskich (ąęśćżźółń).
3. Należy pamiętać, że serwer zaczyna wyświetlanie strony od pliku index.html
4. Ścieżki dostępu do plików we wszystkich normalnych systemach operacyjnych są wskazywane przy pomocy znaku / a nie jak w Windows \. A to znaczy, że obrazek o ścieżce obrazki\pies.gif nie zostanie prawidłowo wyświetlony na niektórych przeglądarkach WWW. Prawidłowa ścieżka to obrazki/pies.gif.

Pliki można wrzucać do public_html przy pomocy programów do FTP lub bezpośrednio z Otoczenia Sieciowego pamiętając o tym, że nie uda nam się ta sztuka jeśli nie wpiszemy hasła przy uruchamianiu Windows w oknie logowania do systemu windows.

Dostęp do strony jest możliwy po wpisaniu adresu http://nazwa.serwera/~login, gdzie login to nazwa twojego konta.

6. Co to są atrybuty plików?

W linuksie każdy plik jak i katalog ma artybuty czyli pewne cechy określające pewne właściwości. Aby zobaczyć takie atrybuty możemy się w tym celu posłużyć programem mc lub zobaczyć je bezpośrednio po zalogowaniu się na konto i wydaniu komendy:

ls -al

W wyniku czego zobaczymy listę plików wyglądającą mniej więcej tak: 

total 36
drwxr-xr-x   6 artek    heronet      1024 Jun 21 21:40 ./
drwxr-xr-x  11 root     root         1024 Jun 21 15:48 ../
-rw-r--r--   1 artek    heronet      1899 Apr  2 11:50 .Xdefaults
-rw-------   1 artek    heronet        61 Jun 16 10:39 .bash_history
-rw-r--r--   1 artek    heronet        24 Apr  2 11:50 .bash_logout
-rw-r--r--   1 artek    heronet       230 Apr  2 11:50 .bash_profile
-rw-r--r--   1 artek    heronet       445 Jun  8 18:31 .bashrc
-rw-r--r--   1 artek    heronet      2626 Apr  2 11:50 .emacs
-rw-------   1 artek    heronet        87 Apr 22 17:27 .fetchmailrc
-rw-r--r--   1 artek    heronet      1416 Apr  2 11:50 .kderc
-rw-r--r--   1 artek    heronet       185 Apr  2 11:50 .mailcap
drwxr-xr-x   2 artek    heronet      1024 Jun 16 10:37 .mc/
-rw-r--r--   1 artek    heronet     11568 Jun 11 11:23 .pinerc
-rw-r--r--   1 artek    heronet      3846 Apr  2 11:50 .vimrc
-rw-r--r--   1 artek    heronet       397 Apr  2 11:50 .zshrc
drwx------   2 artek    heronet      1024 Apr  2 12:15 mail/
drwxr-xr-x   2 artek    heronet      1024 Jun  6 23:11 public_html/
drwxr-xr-x   2 artek    heronet      1024 Apr  2 11:50 tmp/
[grzes@frodo artek]$

Zajmijmy się jedną linijką listy. Weźmy dla przykładu plik .Xdefaults.
Symbole po jego lewej stronie typu -rw-r--r-- oznaczają prawa dostępu do tego pliku.

[atrybuty.gif]

Pierwszy atrybut Directory oznacza katalog. Atrybut ten może mieć dwie wartości:
d - oznaczający że dany element jest katalogiem
l - element jest linkiem (skrótem (jak w Windows ;-)
- - element jest plikiem
Dalej mamy grupę trzech atrybutów User czyli atrybutów właściciela pliku. Atrybuty te są oznaczane rwx i oznaczają:
r - Readable - prawo do odczytu.
w - Writable - prawo do zapiu.
x - Executable - parwo do uruchamiania.
Kolejna grupa atrybutów to Group czyli atrybuty grupy właściciela pliku oraz grupa Other zawierająca prawa dostępu do pliku innych osób nie mieszczących się w dwóch poprzednich kategoriach (czyli nie są właścicielami pliku ani nie są członkami tej samej grupy co właściciel pliku).
W kolejnej kolumnie mamy nazwę artek czyli właściciela pliku (czyli uprawnienia User). W następnej mamy heronet czyli nazwę grupy do której użytkownik artek należy. Kolejna kolumna zawiera wielkość pliku.
Należy jeszcze wiedzieć, że wszystkie pliki, których nazwy zaczynają się od kropki (jak w tym przypadku) są plikami ukrytymi.
Teraz odczytajmy wszystkie informacje na temat tego pliku.
Plik .Xdefaults jest: plikiem (atrybut Directory jest nie ustawiony) ukrytym, którego właścicielem jest artek. Użytkownik artek ma prawo czytać z tego pliku (atrybut Readable jest ustawiony na r) oraz zapisywać do tego pliku (atrybut Writable jest ustawiony na w). Prawo do zapisywania umożliwia również kasowanie plików. Plik nie ma ustawionego atrybutu Executable co oznacza, że nie można go uruchamiać. Członkowie grupy heronet jaką jedynie prawo do czytania z tego pliku podobnie jak Other czyli pozostałe osoby.
Typy praw dostępu.
Prawo Znaczenie dla plików Znaczenie dla katalogów
r Czytanie pliku Przeglądanie zawartości katalogu
w Zapisywanie pliku (kasowanie również) Zapisywanie plików (kasowanie również) w katalogu
x Uruchamianie pliku wykonywalnego Prawo do wejścia do katalogu (np komendą cd

7. Jak przerwać działanie uruchomionego programu?

W linuksie jest kilka metod przerwania programu. Najlepiej jednak poczekać aż program sam skończy pracować lub zgodnie z instrukcją obsługi zakończyć jego pracę metodą zalecaną przez autorów programu. Jak jednak wiadomo, każdy autor ma swoje własne standardy wychodzenia z programu więc jeśli nie znamy tej metody, nie jest ona w programie opisana, bądź zgoła nie zadziała to mamy do wyboru kilka metod - w różnym stopniu inwazyjnych.
Poniżej wypunktowane są metody przerywania działania programów:

  1. Naciśnięcie kombinacji klawiszy CTRL-C (to znaczy nacisnąć klawisz CTRL i trzymając go nadal, nacisnąć klawisz C. W większości przypadków metoda ta działa bardzo skutecznie.
  2. Kombinacja klawiszy CTRL-D (uwagi jak w wyżej). Bardzie drastyczna metoda.
  3. Gdy powyższe nie skutkują najlepiej zalogować się drugi raz i w tym drugim oknie wpisać komendę:

    ps -a

    po czym możemy zobaczyć listę programów uruchomionych przez siebie na wszystkich konsolach: 
      PID TTY          TIME CMD
27214 pts/0    00:00:00 mc
27243 pts/2    00:00:00 ps
    Na liście tej widać (w tym przypadku) dwa działające programy: mc czyli popularny Midnight Commander pracujący na konsoli (TTY) pts/0, który (załóżmy), że nam się powiesił, oraz komendę ps uruchomioną na konsoli pts/2. Czasem na liście tej znajdują się również programy bash, które są pr prostu interpreterami poleceń z klawiatury (coś a la command.com w DOSie). Przerwanie pracy tego interpretera powoduje zamknięcie sesji i odłączenie użytkownika na niej zalogowanego.
    Teraz aby przerwać pracę programu mc wpisujemy komendę:

    kill 27214

    Komenda kill powoduje wysłanie CTRL-C do programu, czyli przerwanie jego pracy. Program potraktowany w ten sposób kończy swoją pracę w bezpieczny dla systemu sposób usuwając z dysku i pamięci wszelkie używane przez siebie pliki robocze potrzebne mu do pracy.
    Cyfry przy tej komendzie to tzw. PID czyli numer procesu. Każdy uruchamiany program otrzymuje od systemu operacyjnego swój numer PID i aby się dowiedzieć jaki numer ma program, który chcemy zatrzymać, musimy uruchomić komendę ps -a.
  4. Jeśli powyższa metoda nie podziała pozostaje wpisanie:

    kill -9 27214

    co spowoduje zatrzymanie programu. Niestety, program zatrzymany tą metodą nie usunie z dysku i pamięci plików roboczych. Zostaną więc po jego pracy śmieci.

Powrót Linux
@
Webmaster Grzegorz Fitrzyk